IJzerhard in de magie

IJzerhard of Verbena officinalis was in oude kruidenboeken een onmisbaar bestanddeel van toverkruiden. Heksen en andere magiërs droegen ijzerhard als kousenband als ze op weg gingen naar de heksensabbat. Ook tovenaars konden kousenbanden van ijzerhard niet missen, simpelweg omdat dit kruid onvermoeibaar maakte. Als een touw rond het middel gedragen werden de krachten van deze plant nog versterkt.

Kousenbanden en kruidenvrouwen

Niet alleen heksen waren op de hoogte van de kracht van ijzerhard. In veel streken in ons land en in Duitsland droegen jongeren in vroeger jaren kousenbanden van ijzerhard of ze stopten een stukje van de plant in hun schoen. In tijden waarin afstanden aangegeven werden met zoveel uren gaans, was dat een nuttig middel. De heksen, die tevens kruidenvrouwen waren, wisten ijzerhard op de juiste manier te gebruiken als geneeskruid, maar ook het gewone volk had vertrouwen in deze plant. De Verbena werd zelfs heilig genoemd en gold als Venuskruid met wonderkrachten, vooral op het gebied van de liefde. Maar dan moest men de plant wel plukken voor ze door zon of maan beschenen was en vooral ook voor de opkomst van Sirius, de Hondsster. De op die manier geoogste plant had bijzondere krachten. Wie zich met het sap inwreef, kreeg alles wat hij wenste, niet alleen de geliefde vrouw of man maar ook geldelijke voordelen.

IJzerhard als geluksbrenger

IJzerhard, gedroogd en in huis opgehangen zou het welvaart brengen. Op akker of wijngaard gestrooid, bracht het een goede oogst. De wortel bij de druiven geplant, garandeerde een prima druivenjaar en kinderen die ijzerhard rond de hals als amulet droegen, kregen een 'wakkere geest en een goede inborst'. Ook werd de Verbena in vroeger eeuwen wel gebruikt om kwade geesten uit het huis te houden
In Griekenland vindt men nu nog Verbena als gelukskruid aan deur gehangen. Gewapend met een Verbena die op de juiste wijze, bij de juiste maanstand geplukt was, kon de schattenzoeker in de Sint-Jorisnacht gemakkelijk een schat vinden. Dieven wachten over het algemeen niet op schatten die tijdens één nacht van het jaar te vinden zijn. Die gaan zelf op zoek en gebruiken Verbena als kruid dat alle deuren opent. Nog beter, ze gaan gewapend met een zogenaamde dievenhand op stap. Nu zal het in onze tijd niet meer zo gemakkelijk zijn om een echte, dode dievenhand te vinden. Dat ging nog wel in tijden waarin men mensen aan de galg bracht. Wie het aandurfde die sneed dan een hand van de gehangene af, stopte deze daarna in een aarden pot met een mengsel van kaneel, salpeter, zout en peper. Na veertien dagen werd de hand er weer uitgehaald en in de zon gedroogd. Maar blijkbaar waren ten tijde van deze gruwelijke praktijken de zomers even onbetrouwbaar als nu. Dus mocht men de hand bij gebrek aan zon ook drogen in een oven die gestookt werd met varenzaad en ijzerhard. Het lijkt allemaal wat bewerkelijk, maar de dief die zich van een zo'n hand verzekerd wist, kon op die manier overal binnenkomen. En dat is uiteraard de droom van elke dief.

Hedendaags gebruik van IJzerhard

En ja voor wie ijzerhard in de eenentwintigste eeuw gewoon als huismiddel wil gebruiken, alle wonderlijke verhalen ten spijt, die kan dat met een gerust hart doen. De plant is een vanouds bekend en toegepast middel tegen maagpijn, gebrek aan eetlust en is ook wel te gebruiken als gorgeldrank bij verkoudheid. Het kruid werd vroeger ook bij menstruatieklachten gebruikt.. De thee wordt van het hele, gedroogde kruid getrokken en voor zover we weten, wordt het niet meer gebruikt om inbraken te plegen of om boze geesten buiten de deur te houden.